Natalja Gontsjarova en het Russisch futurisme

De Russische beeldende kunstenares en kostuumontwerpster Natalja Gontsjarova (1881-1962) kan beschouwd worden als een van de meest veelzijdige artiesten van de 20e eeuw. Reeds op 17-jarige leeftijd ging ze beeldhouwkunst studeren in de Russische hoofdstad Moskou, een stad waar destijds op artistiek gebied veel gebeurde. Al gauw raakte Gontsjarova meer onder de indruk van de schilderkunst dan van de beeldhouwkunst. Daarbij werd ze vooral geïnspireerd door het kubisme, een stroming die voortkwam uit het avant-gardisme.

Futuristische stijl

Het futurisme is een kunststroming die voortgekomen is uit het kubisme. In de beginjaren van de 20e eeuw is de futuristische beweging in Italië ontstaan. De beweging is vervolgens overgewaaid naar Rusland, waar er een eigen draai aan werd gegeven. Het Russisch futurisme werd geïntroduceerd door de dichter Igor Severjanin, die het poëtische woord wilde benadrukken met behulp van het zogenaamde kubo-futurisme. Het was een protestactie tegen de toenmalige conventionele literatuur, hoewel deze actie tevens als een sociaal protest beschouwd kan worden. Ook de Russische schilderkunst bleeft niet onaangeroerd door deze beweging.

Rayonisme

Gontsjarova was een van de beeldende kunstenaars die representatief was voor het Russisch futurisme. Een van haar beroemdste schilderijen is ‘De fietser’ uit 1913. Van dit fraaie kunstwerk zijn helaas geen reproducties in de omloop, maar er zijn tegenwoordig wel eigentijdse Posters te verkrijgen waarop een fiets staat afgebeeld. Ook Michail Larionov, waarmee Gontsjarova een langdurige relatie had, was geïnspireerd door het futurisme. Zowel Gontsjarova als Larionov hielden ervan om te experimenteren met hun werk. Dit resulteerde in een originele manier van schilderen: het rayonistisch schilderen, wat later aangeduid zou worden met ‘rayonisme’, een substroming van het Russisch futurisme. Toen de Russische revolutie uitbrak vertrok het kunstenaarsduo naar Parijs, waar ze hun werk voortzetten.

2020-05-18